Biến Động - Các Quốc Gia Ứng Phó Với Khủng Hoảng Và Thay Đổi Như Thế Nào

Biến Động – Các Quốc Gia Ứng Phó Với Khủng Hoảng Và Thay Đổi Như Thế Nào (tên tiếng Anh: “Upheaval: Turning Points for Nations in Crisis”) là tác phẩm mới nhất của tác giả nổi tiếng Jared Diamond, vừa được phát hành trên thế giới năm 2019.

Jared Diamond (10/9/1937) là nhà khoa học Mỹ và tác giả nổi tiếng với các tác phẩm: Súng, Vi trùng và Thép; Sụp đổ; Thế giới cho đến ngày hôm qua; Loài tinh tinh thứ 3; Tuy theo học và có bằng tiến sĩ về sinh lý học, nhưng kiến thức của ông bao trùm hầu như mọi ngành, từ kiến trúc, ngôn ngữ, khảo cổ, đến động vật học, y học.

Ông cũng không phải là một học giả “tháp ngà” khi từng chu du khắp châu lục, thậm chí sống nhiều năm ở những nơi “tận cùng thế giới” (như đảo New Guinea, đảo Phục Sinh). Ông cũng được xếp vào hàng ngũ những nhà tư tưởng hiện đại có nhiều ảnh hưởng nhất ở Mỹ.

Trong tác phẩm mới nhất vừa ra mắt – Biến Động, Jared Diamond kể cho chúng ta câu chuyện các quốc gia đã đối mặt với những biến cố lớn trong quá khứ và vượt qua để hồi phục thành công như thế nào. Cuốn sách này là một nghiên cứu so sánh, trần thuật, khảo sát những biến cố và thay đổi có chọn lọc vận hành trên nhiều thập niên ở bảy quốc gia tiên tiến mà ông từng lui tới nhiều lần cũng như sống ở sáu nước trong nhiều thời kỳ dài, từ cách đây 70 năm. Những quốc gia này là Phần Lan, Nhật Bản, Chile, Indonesia, Đức, Úc và Mỹ.

Trước tiên, chương đầu (chương 1) ông xem xét về những yếu tố xử lý thành công từ biến cố cá nhân. Sau đó tìm tòi những nhân tố tương đương tác động đến các hệ quả của biến cố quốc gia.

Sau đó là ba cặp chương (chương 2 đến chương 7), mỗi cặp chương nói về một loại biến cố quốc gia khác nhau. Cặp đầu tiên đề cập các biến cố ở hai quốc gia (Phần Lan và Nhật Bản) bùng phát thành một biến động bất ngờ, từ cú sốc do các quốc gia khác gây ra. Cặp thứ hai cũng đề cập các biến cố bùng phát bất ngờ, nhưng do những bùng nổ nội tại (ở Chile và Indonesia). Cặp cuối mô tả những biến cố không bùng phát đột ngột, thay vào đó chúng dần lộ diện (ở Đức và Úc), đặc biệt do những áp lực gây ra từ Thế chiến II.

Bốn chương cuối mô tả những biến cố trong hiện tại và tương lai mà những kết quả vẫn còn là một ẩn số. Bắt đầu phần này với nước Nhật (chương 8), tiếp sau đó liên quan đến Mỹ (chương 9 và chương 10), và cuối cùng là phạm vi toàn thế giới (chương 11).

Cuốn sách kết lại với phần lời bạt sau khi xem xét những nghiên cứu về bảy quốc gia và cả thế giới dưới 12 yếu tố mà ông đưa ra. Và đặt câu hỏi xem liệu những quốc gia có cần đến biến cố để tái sinh đất nước thông qua những cơ hội lớn lao? Liệu các nhà lãnh đạo có những quyết định làm thay đổi lịch sử hay không?

Ông cũng đề xuất phương hướng cho những nghiên cứu trong tương lai, và đưa ra các kiểu bài học mang tính thực tiễn từ việc khảo sát lịch sử, với quan niệm rằng: “Nếu người dân, hoặc ngay cả những nhà lãnh đạo của họ, chọn hồi nhớ về các biến cố trong quá khứ, họ sẽ hiểu được quá khứ có thể giúp chúng ta xử lý các biến cố ở hiện tại cũng như trong tương lai.”

Kết hợp những kiến thức tuyệt vời về lịch sử, địa lý, kinh tế, nhân chủng học và cả tâm lý, Biến Động của Jared Diamond là một cuốn sách mang tính sử thi, cấp tiến và đột phá. Dù ở cấp độ cá nhân hay quốc gia, thậm chí toàn cầu, chúng ta đều có thể học được cơ chế ứng phó phổ biến và hiệu quả nhất với các biến cố từ những nghiên cứu trong cuốn sách này.

+ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT:

Bill Gates:

“Tôi mê mệt mọi thứ Jared Diamond viết ra, và cuốn sách này không là ngoại lệ. Ông ấy chỉ ra cho chúng ta con đường vượt qua biến cố và chúng ta có thể lựa chọn đi theo nó.”

Yuval Noah Harari, tác giả Lược sử loài người:

“Một trải nghiệm hấp dẫn và khai sáng về cách các quốc gia xử lý biến cố – điều mà chúng ta hy vọng có thể sẽ giúp nhân loại vượt qua biến cố toàn cầu hiện nay.”

Diane Ackerman, tác giả The Zookeeper's Wife:

“Với tôi, mỗi cuốn sách của Jared Diamond giống như một mảnh ghép cho bức tranh mà khi được hoàn thiện, nó sẽ cho phép chúng ta thấu suốt bản thân, cũng như nhìn rõ hành tinh mà tại đó, ta có quyền sinh sống… Với Biến động, tôi nhận được bài học về việc sức mạnh chính trị và tâm lý có thể dẫn tới biến cố rồi phục hồi như thế nào, cách mà mỗi cá nhân cũng như quốc gia nếm trải sang chấn tương tự ra sao, và điều đó gợi mở gì về tương lai của nhân loại, của thế giới.

Thật may mắn, tài năng thiên bẩm của Diamond trong lĩnh vực ngôn ngữ đã giúp ông ấy trải nghiệm nhiều nền văn hóa suốt mấy chục năm cuộc đời, đi khắp đó đây cả về tinh thần lẫn thể chất, đồng thời tận mắt chứng kiến nhiều biến động cá nhân và quốc gia đầy kịch tính. Khả năng thâu tóm mọi sự kiện bằng tấm lòng nhiệt thành, con mắt sắc sảo cùng ngòi bút hùng hồn đã đưa Diamond lên hàng bậc thầy khi viết về lịch sử nhân loại.”

Michael Shermer - người sáng lập The Skeptics Society và tổng biên tập của tạp chí Skeptic, tác giả Heavens on Eart:

“Jared Diamond là một trong các nhà tư tưởng sâu sắc nhất, một trong số cây bút uy tín nhất thời đại của chúng ta – nếu không muốn nói là mọi thời đại. Biến động là minh chứng cho khả năng tiên đoán của ông ấy thông qua việc phân tích những biến cố lịch sử tại mỗi quốc gia vào thời điểm cả thế giới bất ổn. Đây cũng là tác phẩm mang đậm tính cá nhân của Diamond với việc ông chia sẻ về chính những biến cố bản thân đã trải qua, có nét tương đồng với các quốc gia đã và đang gặp biến động, từ đó rút ra bài học về việc quản trị trong cơn khủng hoảng cho thế giới ngày nay và tương lai. Chưa một nhà khoa học nào thắng giải Nobel Văn học, và Jared Diamond xứng đáng là người đầu tiên.”

+TÁC GIẢ:

Jared Diamond (10/09/1937)

Giáo sư Địa lý học tại Đại học California, Los Angeles, Mỹ. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, trong đó phải kể đến Huy chương Khoa học Quốc gia, Giải thưởng Cosmos Quốc tế của Nhật Bản, Giải thưởng Lewis Thomas do Đại học Rockefeller trao tặng, và đặc biệt là giải Pulitzer cho thể loại sách phi hư cấu năm 1998 với tác phẩm Guns, Germs, and Steel (Súng, Vi trùng và Thép).

Tác phẩm tiêu biểu:

The Third Chimpanzee [Loài tinh tinh thứ ba] (1991)

Why is Sex Fun? [Tại sao tình dục lại thú vị] (1997)

Guns, Germs, and Steel [Súng, Vi trùng và Thép] (1997)

Collapse [Sụp đổ] (2005)

The World Until Yesterday [Thế giới cho đến ngày hôm qua] (2012)

Upheaval [Biến động] (2019)